Türkiye ve Suudi Arabistan, tarihi kökleri olan ikili ilişkilerini yeni ticari ve ekonomik işbirlikleriyle geliştirmeye devam ediyor.
Türkiye ile Körfez'de zengin petrol kaynaklarına sahip Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin temelleri 1929'da imzalanan "Muhadenet Muahedesi"ne (Dostluk Anlaşması) dayanıyor.
Ukrayna savaşı başta olmak üzere bölgesel ve uluslararası krizler gölgesinde küresel ekonomik ve enerji sorunlarının yaşandığı son dönemde Türkiye ile Körfez ülkeleri arasında karşılıklı üst düzey ziyaretler arttı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Suudi Arabistan'la diplomatik ilişkilerin yanı sıra ekonomik, enerji ve ticari alanlarda işbirliği ve ortaklığı güçlendiren karşılıklı ziyaretlerin bir yenisini gerçekleştiriyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ziyareti öncesinde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 12 Temmuz'da Riyad'da Suudi Arabistanlı mevkidaşı Muhammed el-Cedan'la bir araya geldi. Şimşek ve Cedan, iki ülke arasındaki mali ve ekonomik ilişkileri geliştirmenin yollarını ele aldı.
AA muhabiri, Türkiye ve Suudi Arabistan arasında son dönemde artan ziyaretlerin ikili işbirliği ile ortaklığa yansımalarını derledi.
- Bölgenin en büyük iki ekonomisi
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen yıl nisan ayındaki Cidde ziyaretini şu ifadelerle değerlendirmişti:
"Hadimü'l Haremeyn'in daveti üzerine Suudi Arabistan'a bir ziyaret gerçekleştirdik. Tarihi, kültürel, beşeri bağlara sahip iki kardeş ülke olarak aramızdaki her türlü siyasi, askeri, ekonomik ilişkilerin artırılması ve yeni bir dönemin başlaması için gayret içerisindeyiz."
Erdoğan'ın ziyaretinden birkaç ay sonra Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman da Ankara'yı ziyaret etti.
Bin Selman'ın Türkiye ziyareti kapsamında, Ankara'da Türkiye-Suudi Arabistan İş ve Yatırım Yuvarlak Masa Toplantısı'nın ikinci oturumu düzenlendi.
Aralık 2022'de ise İstanbul'da Hazine ve Maliye Bakanlığı ev sahipliğinde, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) organizasyonuyla Türkiye-Suudi Arabistan İş ve Yatırım Forumu gerçekleştirildi.
Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid bin Abdulaziz el-Falih, forumdaki konuşmasında, Türkiye ve Suudi Arabistan'ın bölgenin en büyük iki ekonomisini temsil ettiğine dikkati çekerek, şunları söyledi:
“Türkiye’nin imalat alanında gerçekleştirdiği çalışmalardan etkileniyoruz. Avrupa’daki kilit pazarlara coğrafi yakınlığı ve ticaret yolları üzerinde sofistike bir imalat ve ticaret merkezi olarak kendini konumlandırması önem arz ediyor. Suudi Arabistan da altyapı yatırımları yaparak 3 kıtanın kesişim noktasında küresel enerji zincirlerinden istifade etmeye çalışıyor. Bu güçlü yanlarımızdan istifade ederek, enerji, teknoloji ve sermaye alanlarında işbirliğine giderek ekonomik dayanıklılığımızı pekiştirebiliriz, aynı zamanda uluslararası partnerlerimizle Türkiye’nin önemli katkılarıyla bunu güçlendirebiliriz.”
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da ocak ayında Riyad'a yaptığı ziyarette, Yatırım Bakanı Falih ile iki ülke arasındaki turizm yatırımlarını büyütmek için verimli görüşme yaptığını açıkladı.
- Suudi Arabistan'a ihracat 32 kat arttı
Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki ticari ilişkilerin yeniden tesis edilmesi ve ihracat hacminin hızla artırılması amacıyla atılan adımlar sonuç verdi.
Bu kapsamda düzenlenen fuarlar iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin gelişmesine önayak oldu. Bunun en önemli kanıtlarından biri martta Suudi Arabistan Kalkınma Fonu'nun Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile 5 milyar dolarlık mevduat anlaşması yapması oldu.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, Türkiye'nin Suudi Arabistan'a ihracatı ocak-şubat döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 32 kat artarak 11 milyon 209 bin dolardan, 367 milyon 363 bin dolara yükseldi.
Suudi Arabistan, bu dönemde Türkiye'nin en fazla dış satım yaptığı 22. ülke olarak kayıtlara geçti. Türkiye'nin ise dış satımını değer bazında en fazla artırdığı iki ülke 762 milyon 167 bin dolarla Rusya Federasyonu, 356 milyon 153 bin dolarla Suudi Arabistan oldu.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat da Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki dış ticaret hacminin bu yılın ilk yarısında 3,4 milyar dolara ulaştığını belirtti.
- Suudi Arabistan'ın büyük yatırım projeleri ve Türkiye'nin sahip olduğu tecrübe
Devlet gelirlerinin yüzde 90'ını petrolden elde eden Suudi Arabistan, Türkiye'ye petrol ve kimyasal ürünler ihraç ederken Türkiye'den de işlenmiş petrol ürünleri, elektrik panoları, inşaat demiri ve mobilyanın başını çektiği çeşitli ürünler ithal ediyor.
Veliaht Prens Bin Selman, halkından biat aldığı 2017'den bu yana ülkesinin petrole bağımlılığını azaltma hedefiyle duyurduğu "2030 Vizyonu" çerçevesinde dev projelerle uluslararası gündemde yer alıyor.
Suudi Arabistan'ın 2030 yılında tamamlanması hedeflenen söz konusu büyük projeler, imarın yanı sıra teknoloji, turizm, ulaşım ve enerji gibi çeşitli alanları kapsıyor.
Türkiye de kamu ve özel sektörde faaliyet gösteren firmalarıyla tüm bu alanlarda önemli tecrübeye sahip.
- Karşılıklı ticarette hedef 30 milyar dolar
İki ülke arasındaki ekonomik ve ticari işbirliğini geliştirme adımları kapsamında 12 Temmuz'da DEİK Genel Merkezi'nde Türkiye-Suudi Arabistan İş Forumu düzenlendi.
Forum kapsamında Türkiye ile Suudi Arabistan şirketleri arasında iki ülkenin ticaret hacmine katkı sağlayacak, çoğu sanayi ve gayrimenkul alanında olmak üzere 16 işbirliği anlaşması imzalandı.
Ticaret Bakanı Bolat, iki ülke arasındaki ticaret hacminin geçen yıl 6,5 milyar olduğunu, 2023'ün ilk 6 ayında 3,4 milyar olarak kaydedildiğini ve karşılıklı ticaretin kısa vadede 10 milyar dolar, uzun vadede ise 30 milyar dolar seviyesine çıkarmanın hedeflendiğini söyledi.
Suudi Arabistan Belediye, Kırsal İşler ve Konut Bakanı Macid el-Hukayl de Türk şirketlere güven duyduklarını belirtti. Hukayl, iki ülke arasında çok güçlü bir siyasi irade ve hükümet yetkilileri arasında ikili ilişkileri geliştirmek için azami gayret ve çalışma bulunduğunu ifade etti.
AA
Halil YILDIRIM