Ticaret Bakanı Ömer Bolat, "Depremden sonra geçen 6 ayda Allah'a şükür bölgenin yeniden imarı, yıkımın kaldırılması ve vatandaşlarımıza yönelik hizmetler noktasında olumlu gelişmeleri görmekten büyük bir memnuniyet duyduk." dedi.
Bakan Bolat, Afet Koordinasyon Merkezi'nde Vali Mustafa Masatlı ve diğer yetkililerle görüşerek, kentteki çalışmalar hakkında bilgi aldı.
Daha sonra açıklamada bulunan Bolat, Kahramanmaraş merkezli 11 ilin etkilendiği depremin üstünden 6 ay geçtiğini anımsattı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın koordinasyonunda depremin ilk saatlerinden itibaren 11 şehirde çalışmalar yürütüldüğünü aktaran Bolat, deprem sonrası her kesimin güzel dayanışma örneği gösterdiğini ifade etti.
Bolat, yıkımın büyüklüğüne dikkati çekerek, "Hazine ve Maliye Bakanlığımızın ve Strateji ve Bütçe Başkanlığının mart ayında hazırladığı ayrı ayrı raporlarına göre 102 trilyon lira maliyet söz konusu. Bu rakam Türkiye Cumhuriyeti'nin 2023 bütçesinin yüzde 45'ini oluşturmaktadır. Yani Türkiye bütçesinin yarıya yakınında bir maliyet, bu devasa felaketin maliyeti konumunda. Bunu da devletçe, milletçe birlikte karşılama, bu bölgeleri ayağa kaldırmak durumundayız." diye konuştu.
Dün Kahramanmaraş, bugün de Hatay'daki ziyaretlerinde yetkililerle görüştüklerini anlatan Bolat, tesisleri gezip talepleri topladıklarını bildirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Deprem bölgesine öncelik verilmesi" talimatı aldıklarını anımsatan Bolat, "Biz de gerek kendi görev ve sorumluluklarımızın gereği gerekse hükümetimizin bu konudaki önceliği nedeniyle her zaman bu konuda çalışmalar yapıyoruz. Depremden sonra geçen 6 ayda Allah'a şükür bölgenin yeniden imarı, yıkımın kaldırılması ve vatandaşlarımıza yönelik hizmetler noktasında olumlu gelişmeleri görmekten büyük bir memnuniyet duyduk. Bu minvalde Hataylı milletvekillerimizi de burada birlik içinde görmek ayrı memnuniyet verici bir durum. Hepsine teşekkür ediyoruz." ifadesini kullandı.
- "Hatay'a çok özel bir önem veriyoruz"
Bolat, Hatay'ın can kaybı, yıkılan ya da yıkılacak binalar noktasında neredeyse deprem felaketinin yarısının gerçekleştiği yer olduğunu vurgulayarak, "O yüzden Hatay'a çok özel bir önem veriyoruz. Çalışmalar ve ayrılan kaynaklar noktasında Hatay'ın bir an önce eski güzel günlerine, hatta eskisinden daha güzel bir şehircilik ve modern şehir konumuna gelmesi için canla başla bir çalışma içindeyiz." dedi.
Depremin 3. haftasından itibaren kalıcı konutlarla ilgili rezerv alanların tespiti ve temel atma çalışmaları yapıldığını hatırlatan Bolat, şöyle konuştu:
"Başta hastaneler olmak üzere geçici ve kalıcı yatırımlar yapıldı, bazıları hizmete girdi. 810 bin bağımsız bölüm yapılması gerekiyor. Bu yıl içinde 319 bin bağımsız bölümün teslim edilmesi çalışmaları bütün hızıyla devam ediyor. Hükümet iki ay önce göreve başladıktan sonra yeni bir yöntem olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımızın çalışmalarıyla yerinde dönüşüm projesi de başlatarak, TOKİ'nin koordinasyonunda vatandaşlarımızın kendi yerlerini yapmasıyla alakalı yeni bir model de geliştirdi. Bu model çerçevesinde büyüklüğüne göre, konutlar için 500 bin lira hibe ve 500 bin lira ile 800 bin lira arasında 2 yılı ödemesiz 10 yıl vadeli faizsiz kredi... İş yerleri içinde de 250 bin lira hibe ve 250 bin lira ile 500 bin lira arasında yine faizsiz kredi uygulaması başlatıldı. Gördük ki vatandaşlarımız bu modeli de benimsemişler. Yaklaşık 10 gün içinde 150 bine yaklaşan başvuru yapıldı."
Bu modelle çalışmaların hızlandırılacağını vurgulayan Bolat, projenin depremin maliyetlerinin biraz daha düşürülmesi noktasında önemli adım olacağını aktardı.
- Depremzede esnafa yönelik çalışmalar
Bakan Bolat, Ticaret Bakanlığı olarak depremzede esnafa yönelik çalışmaları anlatarak, "Kredi geri ödemeleri en az 6 ay uzatılmıştı. Şimdi hükümetimiz yeni olarak bu kredi borcu geri ödemelerini bir 6 ay daha uzatma kararı aldı." ifadesini kullandı.
Hatay'da 3 bin 836 esnaf ve sanatkara kullandırılan deprem destek kredisinin yaklaşık 1 milyar lira olduğunu dile getiren Bolat, "Bu noktada ayrıca 5 bin 984 esnaf ve sanatkara yüzde 50 ile yüzde 100 hazine faiz destekli işletme ve yatırım kredilerinin toplamı da 2 milyar 107 milyon liraya ulaşmıştır. Bunun yanında konteynerlerin yurt dışından getirilmesinde hem gümrük vergileri kaldırılmıştır hem gümrüklerden geçişi çok hızlı bir şekilde yapılmıştır." diye konuştu.
Bakan Bolat, İskenderun Limanı'nın en kısa sürede tam kapasiteyle hizmete ulaştırılması noktasında liman yetkililerinden söz aldıklarını belirterek, "İskenderun Limanı tam kapasite çalışmaya başladığında Hatay'ın, İskenderun'un ekonomisine önemli katkı sağlayacak. Bu anlamda ihracatımız açısından da tabii olumsuz etkiler alıyoruz ama limandaki hasarın da oldukça büyük olduğunu da gözlemledik." diye konuştu.
- "Çalışmalarla önümüzdeki yıl bu kayıp dönemi aşacağız"
Hatay'ın ana metal sanayi, tekstil ve tarım sektörlerinde öne çıktığını belirten Bakan Bolat, kentin ihracatta da oldukça başarılı bir performans gösterdiğini kaydetti.
Kentten 2022'de 4 milyar 100 milyon dolarlık ihracat yapıldığını dile getiren Bolat, "Hatay'ın 2023'ün ocak-temmuz döneminde ihracatının yüzde 41 azaldığını görüyoruz. 1,5 milyar dolara geriledi. Bu tabii anlaşılabilir bir durum. Çalışmalarla önümüzdeki yıl bu kayıp dönemi aşacağız. Hatay ve deprem bölgesindeki diğer illerimiz eski parlak günlerine kavuşacak." şeklinde konuştu.
Hatay'daki kayıtlı esnaf ve ticari işletmelerinin sayıları hakkında bilgi veren Bakan Bolat, şu değerlendirmede bulundu:
"Hatay için Ticaret Bakanlığının yaptığı bir çalışma sonucunda esnaf, tacir işletmelerinin mal ve mülk kaybı olarak 137 milyarlık bir kayıp tespiti yapmıştık. Bu anlamda bakıldığında depremden etkilenen 11 il arasında toplam mal ve mülk kaybının yüzde 40'ının Hatay'da olduğu tahmin edilmektedir. Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifleri aracılığıyla yaklaşık 2 milyar 106 milyon tutarında yüzde 50, yüzde 100 faiz indirimli kredi kullandırılmış durumdadır."
Bolat, kent esnafı için kredi tahsisiyle ilgili bilgi vererek, "Bugün itibarıyla Bakanlığımızın girişimiyle Hatay'da esnafımız için 60 milyon liralık kredi tahsisi sağlanmış durumdadır." dedi.
Toplantı daha sonra basına kapalı devam etti.
(AA)
Halil YILDIRIM